In 2009 won ik een aantal literaire tijdschriften. Een daarvan was Deus ex Machina. Daarin stond op vier pikzwarte bladzijden met witte letters een essay van Anne Provoost over debuteren.
Ondertussen heb ik verschillende schrijvershandboeken achter de kiezen, maar geen enkel boek, hoe dun of dik het ook was, kon zo gebald als Provoost uitleggen wat debuteren zo moeilijk maakt.
Alleen al de openingsalinea van Het gevaar van debuteren is een parel:
Debuteren is de gladste duik van je leven nemen. Het is aan de rand van het water gaan staan, diep inademen, en springen zonder het water te kennen. Je voert de meest ongerepte beweging uit die je ooit nog zult maken. Je splijt het wateroppervlak en schuift een nieuw element in. Je voelt diepte en nattigheid, koelte en ruimte, er is gewichtloosheid en moeiteloosheid, je kunt je ledematen in alle richtingen uitslaan. Debuten vraagt nog niets, of nog niet veel, in eerste instantie eigenlijk alleen het openstaan voor verschillende vormen die een verhaal kan aannemen, en er dan eentje uit kiezen. Beslissen dat je dít verhaal in déze vorm wil vertellen, vanuit dít standpunt, in déze tijd, en met déze stijlmiddelen. En het dan haast woord voor woord uitschrijven. Het is vooral: je relaas uitspellen zonder nog terug te komen op de vormelijke keuzes die je in het begin hebt gemaakt. Je beseft wel al dat wie kiest verliest, maar je bent jong. Je weet zeker dat dit je eerste verhaal is, maar je weet nog veel zekerder dat het niet je laatste is. Je hebt dus nog alle tijd om al die vormtechnische mogelijkheden, waar je nu geen gebruik van maakt, later een keertje uit te proberen. De inhoud is je drager. Je bent aan het vertellen, het is het verhaal dat je aandacht vergt, de rest is - denk je - literaire intuïtie.
Recht naar de essentie, zo schrijft Provoost. Zelfs haar zinnen tussen haakjes doen ertoe. Doe niet flauw, klik hier en ga dat hele essay nu onmiddellijk lezen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten