Rond mijn zestiende liep ik door de tuinen van Sissinghurst Castle in het graafschap Kent, een toeristische trekpleister onder beheer van National Trust. De tuinen danken hun bestaan en uitzicht aan politicus Harold Nicolson en zijn vrouw, de dichteres Vita Sackville-West. In de jaren dertig namen zij hun intrek in het kasteel.
Nicolson en Sackville-West zetten hun schouders onder het verwaarloosde landgoed en deelden de tuinen in verschillende kamers in. Je mag het woord kamer bijna letterlijk nemen. Terwijl je over de paden struint, krijg je de indruk dat je in een herenhuis of villa rondloopt, alleen zijn de muren groen en de bloemen op het behang echt.
Virginia Woolf had eind jaren twintig een affaire met Sackville-West, maar ook na hun buitenechtelijke escapade bleven de twee bevriend en correspondeerden ze met elkaar. Woolf schreef Orlando, een roman die ze deels op het leven van Sackville-West baseerde. Orlando vertelt het verhaal van een man die nooit ouder lijkt te worden, doch verschillende eeuwen op deze aardbol rondloopt en op een bepaald moment zelfs als vrouw ontwaakt.
Kun je je verwant voelen met een schrijfster van wie je niet zo gek veel hebt gelezen? Tot nu toe las ik van Woolf enkel Mrs Dalloway uit. Zoals ik in een ouder blogbericht reeds zei, ging dat niet zonder slag of stoot. Die verrukkelijke openingszin zorgde ervoor dat ik steeds naar het boek terugkeerde.
Mrs Dalloway said she would buy the flowers herself.
Woolf geeft ons het einde van een gedachtegang van Clarissa Dalloway cadeau. Ze organiseert een feest en beslist dat ze de bloemen hiervoor zelf zal kopen. Betekent dit dat ze deze taak meestal aan haar bedienden overlaat? Wil ze de dag plukken door 's ochtends naar buiten te gaan? Als lezer krijg ik zin om arm in arm met Mrs Dalloway bij de bloemist aan te lopen en de juiste rozen voor het feest te kiezen.
Woolfs proza walst over de bladzijden, zelfs wanneer haar personages zich in penibele situaties bevinden of donkere gedachten hebben. Ze schrijft lange, zwierige zinnen en schuwt de komma en puntkomma niet. Haar taal is als muziek, elk personage is een noot op een balk. Niet de plot primeert, maar wel het componeren van een tekst waarin het hoofd en het hart van een personage via taal worden getoond. Dat is het enige ritme waaraan Woolf kan gehoorzamen. Die narratieve aanpak vind je in Mrs Dalloway terug, maar zeker ook in The Waves. Een werk dat ze zelf omschreef als een playpoem.
'I see a ring,' said Bernard, 'hanging above me. It quivers and hangs in a loop of light.'
'I see a slab of pale yellow,' said Susan, 'spreading away until it meets a purple stripe.'
'I hear a sound,' said Rhoda, 'cheep, chirp; cheep chirp; going up and down.'
'I see a globe,' said Neville, 'hanging down in a drop against the enormous flanks of some hill.'
'I see a crimson tassel,' said Jinny, 'twisted with gold threads.'
'I hear something stamping,' said Louis. 'A great beast's foot is chained. It stamps, and stamps, and stamps.'
In The Waves filosoferen zes personages in een tuin met uitzicht op de zee. Hun levens zijn met elkaar verweven. Bernard, Susan, Rhoda, Neville, Jinny en Louis worden bepaald door de mensen en de dingen waarmee ze zich omringen. Woolf maakt hun keuzes en daden aanschouwelijk door zich als een golf tussen hun heden en verleden te bewegen.
Schrijven, zegt men, dat is het toevertrouwen van woorden aan papier. Sommige ervaringen of gevoelens laten zich niet zo makkelijk in woorden vangen. Woolf overbrugt met haar pen de kloof tussen denken en schrijven. Dat deed ze niet alleen in haar essays of dagboeken, maar ook in haar romans. Ze kroop even diep in haar eigen hoofd en hart, als in dat van haar fictieve personages. Woolf is een schrijfster om te koesteren. Een eigen stem en stijl vinden, dat is wat elke schrijver probeert te doen.
Geef nu toe, wandelen in de voetsporen van Woolf en Sackville-West in de tuinen van Sissinghurst Castle, dat is toch geen slecht begin?
Een tip: wie Virginia Woolf wil lezen voor een prikje, kan de publicaties van Wordsworth Classics kopen. De uitgeverij voegt een elk boek een inspirerend essay toe. Merry M. Pawlowski schreef de inleiding voor Mrs Dalloway, Deborah Parsons voor The Waves.
Lees ook over mijn verwantschap met:
Joanne Harris, Erwin Mortier en Annelies Verbeke
Alessandro Baricco
Diana Athill, Herta Müller en Valeria Luiselli
Jón Kalman Stefánsson
Vincent Van Gogh
Geen opmerkingen:
Een reactie posten