Sip my ocean - herinneringen aan Rist

Een zevental jaar geleden maakte ik voor het eerst kennis met het werk van de Zwitserse kunstenares Pipilotti Rist. Haar videokunstwerk Sip my ocean werd in de oude post in Halle getoond. Ik wandelde een ruimte met twee wanden binnen. Op beide wanden werd dezelfde film geprojecteerd. Als toeschouwer waande ik me in een caleidoscoop onder water. Op de achtergrond speelde Wicked games, gezongen door Rist zelf. Wat begint als een lieflijke, meisjesachtige versie van de hit van Chris Isaak, mondt uit in een hysterisch gebrul.

Thuis vond ik op youtube een filmpje van Sip my ocean. Na het werk en in het weekend luisterde en keek ik naar de hysterische Rist. Ik liet me door de kinderlijke onderwaterwereld overspoelen en brulde No IIIIIIIIIIIIIIII don't want to fall in LAV mee als niemand luisterde. Rond diezelfde tijd woelden allerlei verhalen in mijn hoofd. Ik voelde me verwant met de onderwatervrouw van Rist. Zij ziet alledaagse voorwerpen naar de bodem van de zee zakken, ik zag verhalen voorbij mijn geestesoog passeren. Het lukt me alleen niet om ze neer te schrijven.

Ik wilde niet halsoverkop verhalen op papier gooien, uit vrees om na een maand uitgeblust en zonder goesting te eindigen. Daarvoor vond ik schrijven te belangrijk. Een bizar gevoel, want hoe kon ik dat belangrijk vinden? Op dat moment moest ik mijn eerste kortverhaal of gedicht nog schrijven. Ik was niet overtuigd van mijn eigen kunnen, integendeel. Ik ging op zoek naar wat schrijven voor me betekende. Was het een tijdverdrijf, een hobby of een passie?

In 2009 kwam ik, onverwacht, opnieuw met het werk van Rist in aanraking. In het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam hoorde ik opnieuw haar versie van Wicked games. Ik klom naar de klanken via een visnet en vleide me neer in een horizontaal gespannen net. Ik voelde me net gevangen zeester.

Geen wanden deze keer, maar slechts één muur waarop een andere film van Rist draaide. Ik zag beelden van een straat en een café. De camera zwenkte van links naar rechts. De gezichten van de stamgasten bleven onherkenbaar. Voor ik kon uitmaken wat ik zag, drong zich een nieuw, vaag beeld op mijn netvlies. De vrolijkheid van Sip my ocean maakte plaats voor de melancholie van Elixir - the video organism of Pipilotti Rist. Verstrikt in het net leek het alsof ik in dat café zat, wachtend op een internetdate die nooit zou opdagen. Thuis zocht ik het youtubefilmpje van Sip my ocean op. Ik wilde de herinnering aan Elixir uitwissen en de theekopjes en hartjes van smeltparels weer gezapig zien zinken.

Lukt het schrijven me even niet, dan denk ik terug aan die zoekende periode waarin ik geobsedeerd naar het filmpje keek. Hoe beklemmend die tijd ook was, hij is voorbijgegaan. Er was niet één moment waarop ik plots een afgewerkt verhaal in één geut op een blad schreef. Ik leerde dat schrijven soms betekent dat je een tekst lang - heel lang - laat liggen. Vergelijk het met een kopje op de bodem van de zee. Ook dat wordt alleen maar mooier als vissen, algen en plankton hun sporen op het porselein achterlaten.

Zodra ik besefte dat schrijven een langdurig, traag proces is, vond ik het niet meer eng om eraan te beginnen. Raakt een verhaal klaar? Prima. Loop ik vast? Geen probleem, ik gooi het verhaal in het water en laat het op de bodem van de zee pokdalig worden. In tussentijd doe ik andere dingen: werken, lezen, koken, eten, drinken, praten, wandelen of me vervelen. Meestal hoef ik een tekst niet zelf op te vissen. De tijd geeft hem lucht zodat hij vanzelf komt bovendrijven.