Meer schrijven - een handleiding

Het begin voor elke schrijver: een wit blad

Dus je wilt meer schrijven? Een schitterend voornemen. Hoe begin je eraan? In dit blogbericht vind je 5 onmisbare tips om er meteen werk van te maken. Voor je ’t weet, vuur je knappe teksten op je lezer af. Meer schrijven? Dat doe je zo.

1. Ontdek jouw schrijfplek

Kom je moeilijk aan schrijven toe? Stel jezelf de vraag waar je zou kunnen schrijven. Het cliché van de schrijver aan een bureau op een zolderkamertje is niet meer van deze tijd. Je hebt auteurs die werken in een speciaal daarvoor ingerichte plek in huis, terwijl anderen overal hun notitieboekje bovenhalen en eraan beginnen.

Ik schrijf het liefst thuis op de bank met pen en papier. Pas nadat ik een eerste kladversie heb neergepend, zet ik me aan de computer. Mijn krabbels gebruik ik als uitgangspunt voor een nieuwe versie. Die versie druk ik af en herwerk ik opnieuw met een pen. Dat pendelen tussen papier en computer gaat net zolang door tot ik helemaal tevreden ben over het resultaat.

Ben je net als ik iemand die thuis schrijft? Zorg ervoor dat je een aangename schrijfplek hebt. Enkele vragen die je je daarbij kunt stellen zijn:

Is het een rustige plek?

Staat er een goede bank, stoel en bureau?

Heb je pen en papier binnen handbereik? En schrijven die pennen goed? Niets zo irritant als een stroef lopende pen tijdens een brainstormsessie.

Denk ook aan mogelijke ‘afleiders’. Ik bedoel zaken zoals een tv of een smartphone. Als je voortdurend wordt afgeleid, raak je nooit in de flow van je tekst. Dat is zonde, voor jou en voor je tekst. Schrijf bij voorkeur in een ruimte zonder tv of leg de afstandsbediening buiten handbereik. Verstop je smartphone in een lade of zet het geluid op stil.

Jouw schrijfplek kan zich overal bevinden: op café, in de bibliotheek, in het park of aan de keukentafel. Sommige mensen hebben nood aan stilte, anderen houden van geroezemoes op de achtergrond. Test enkele plekjes uit. Je hoofd en je lichaam geven snel genoeg aan of je daar goed zit of niet.

Mijn favoriete schrijfstoel

2. Zoek jouw schrijfmoment

Je schrijfplek ontdekken is leuk, maar daarmee ben je er nog niet. Je moet er ook echt aan schrijven toekomen. Je kunt je keukentafel tot schrijfplek uitroepen, maar als je daar voortdurend wordt gestoord, komt er van schrijven niets terecht. Wat je nodig hebt is een schrijfmoment, een moment waarop je ongestoord schrijft.

Een goed idee leg ik meteen vast in de notitie-app van mijn smartphone. Ideeën uitwerken doe ik bijna altijd thuis. Op weekdagen kom ik meestal pas aan schrijven toe na mijn reguliere baan en een rits huishoudelijke ditjes en datjes, zo ergens tussen 21u en 22u. Tijdens het weekend werk ik minder gestructureerd. Ik schrijf dan als ik tijd en zin heb.

Wie zijn eerste stappen als schrijver zet, werkt best met een vast schrijfmoment. Neem je agenda en spreek met jezelf af wanneer je zult schrijven en hoe lang. Als het moment daar is, moet je dan ook echt schrijven. Laat je telefoon rinkelen en je bezoek aan de deur staan. Je hebt geen tijd. Je hebt al een afspraak met jezelf. Op die manier kweek je zitvlees. Zodra je meer schrijfervaring hebt, zul je minder nood voelen om vooraf schrijftijd in je agenda te plannen. Dankzij je schrijfdiscipline kom je als vanzelf in een schrijversflow terecht, waar en wanneer je maar wilt.

Ga op zoek naar een haalbaar schrijfmoment voor jou. Wie zich voorneemt een kortverhaal aan een drukke ontbijttafel met partner en kids te schrijven, maakt het zichzelf moeilijk. Ga liever iets vroeger slapen en schrijf een kwartier in bed. Ben je een ochtendtype? Leg pen en papier op je nachtkastje en laat je wekker een kwartier vroeger rinkelen. Een kwartier lijkt peanuts, maar als je dat ritme een week lang volhoudt, heb je toch maar mooi negentig minuten geschreven.

Mijn favoriete boeken zijn altijd binnen handbereik op een speciaal schap in de buurt van mijn computer

3. Vind jouw verhaal

Je tekst moet leven. Hij moet de lezer bewegen. Hoe krijg je dat voor elkaar? Begin bij jezelf. Vraag je af wat jou beweegt. Over iets dat je nauw aan het hart ligt, heb je veel te vertellen.

Heb je moeite om je verhaal te vinden? Laat je inspireren door Dorothea Brande. In haar schrijfgids Becoming a Writer, stelt ze voor dat je elke ochtend een dagboek bijhoudt. Net na het ontwaken zit je hoofd nog niet vol met de ruis van alledag. Schrijf dan vrijuit zolang als je wilt of kunt. Herlees een aantal maanden later je notities. Je zult merken dat er een rode draad door al die losse tekstflarden loopt. Eureka, je hebt je verhaal gevonden!

Ben je geen ochtendtype of dagboekschrijver? Geen probleem. Er zijn wel meer manieren om je verhaal te vinden. Ga voor je boekenkast staan. Boeken zijn een spiegel van wie je bent. Scrol door je afspeellijsten op iTunes. Idem. Of vraag je beste vriend waarover jij lang en veel praat (versta: zeurt). Kijk om je heen en naar jezelf. Vroeg of laat bots je op een verhaal dat als een constante door je leven loopt.

Met jouw verhaal bedoel ik niet jouw autobiografie. Opnieuw: zoek naar een rode draad die door je ervaringen, overpeinzingen of dagdromen loopt. Stel: je hebt ontdekt dat je een verhaal over de liefde wilt schrijven. Die ontdekking kun je gieten in een roman die inhoudelijk nauw aanleunt bij ervaringen uit je eigen leven, maar evengoed kun je kiezen voor een liefdesverhaal tussen twee pinguïns op een ijsschots of twee eencellige wezentjes op een onbekende planeet. Als je jouw verhaal te pakken hebt, kun je alle kanten uit. Neem de tijd om het te leren kennen. Het is de katalysator van je tekst en de brandstof als je aan je zoveelste versie begint.

Kladversies, losse notities en brainstormsessies op papier

4. Kies een genre

Pin jezelf niet te snel vast op een genre. Veel beginnende schrijvers hebben, nog vóór ze met een tekst starten, voor zichzelf uitgemaakt dat ze een roman gaan schrijven. Ze schrijven zich in voor een cursus proza en stellen vervolgens vast dat ze geen romancier zijn. Een ontnuchterende vaststelling. Nou goed, iedereen moet ergens beginnen en er is soms geen betere les dan beseffen dat je ergens niet goed in bent. Moet je dan stoppen met schrijven? Welnee, ben je gek. De roman is een schitterend literair genre, maar ook niet meer dan dat. Misschien ben jij wel een fantastische schrijver van gedichten, zkv’s of essays?

Ook ik was ooit zo’n beginnende schrijver die een roman op de mensheid wilde afvuren. Ik begon eraan met veel goesting en ambitie. Ik schreef en herschreef naarstig hoofdstuk na hoofdstuk. Tot ik er op een dag geen zin meer in had, laat staan dat ik er nog eens zoveel jaren aan zou zitten knoeien. Ik werd zelfs fysiek onwel als ik aan die roman dacht. Een writer’s block van jewelste. Of toch niet? Ik stopte nooit met schrijven. Toen ik zag dat het met die roman niets werd, begon ik met een blog. En dat doe ik vijf jaar later nog steeds. Bloggen gaat me beter af dan romans schrijven. Hoe langer ik het doe, hoe leuker ik het vind.

Ga na in welk genre jouw woorden het best tot hun recht komen. Het codewoord is: experimenteer. Er is niets leukers dan dat. Vraag je af hoe je tekst zou klinken als puntgedicht, flash fiction of turf van 500+ pagina’s. Op die manier leer je jouw tekst tot in de puntjes kennen en maak je er een topper van. De grenzen tussen genres zijn vager dan je denkt. Poëtisch proza of prozaïsche poëzie? Het bestaat allemaal en werkt prima als je het goed aanpakt. Als je weet welke mogelijkheden de literatuur allemaal biedt, zal jouw schrijfgoesting nooit opdrogen.

Eten, drinken, pen, papier en een schrijfboek

5. Spijker je schrijfkennis bij

Levenslang leren, ook schrijvers doen eraan. Ben je een beginner of gevorderde, een autodidact of cursusvreter; voor iedereen zijn er manieren om schrijfkennis fris en actueel te houden. Schrijven is geen hogere wiskunde. Met een aantal eenvoudige tips en trucs kun je meteen aan de slag. Schrijven leer je vooral door het te doen. Pen, papier en verbeeldingskracht, meer heb je niet nodig. Dat maakt van schrijven een goedkope en toegankelijke hobby. Nog een voordeel: je bent nooit te oud om eraan te beginnen.

Spijker jij je schrijfkennis het liefst van al bij vanuit je luie stoel? Kies voor een schrijfboek. Op schrijvenonline.org vind je een overzicht van de schrijfbibliotheek van uitgeverij Atlas Contact. Van kortverhaal tot speech, van  scenario tot gedicht; over zowat elk genre bestaat een boek. Ze vatten kort en krachtig de geplogenheden van het genre samen en zetten je met concrete opdrachten aan het werk. Het voordeel van een schrijfboek is dat je aan je eigen tempo werkt. Heb je een drukke week? Dan zet je jouw schrijfactiviteiten even op een lager pitje. En net daarin ligt ook een valkuil: voor sommige mensen zijn schrijfboeken te vrijblijvend.

Heb je nood aan een stok achter de deur? Kies voor een schrijfcursus. Tijdens een cursus bekwaam je jezelf in het vak onder begeleiding van een schrijfdocent en samen met andere amateurschrijvers. Je leert meer over schrijven en krijgt feedback op je werk. Het cursusaanbod groeit jaar na jaar. Geen genre blijft onbesproken, geen invalshoek is te gek. Schrijven in de stad, op café of in een museum? Een nachtelijke schrijfsessie of een cursus via thuisonderwijs? Er zit vast iets tussen dat jij prettig vindt. En hoe intensief mag het voor je zijn? Een zondagnamiddag, vijf donderdagavonden op rij of meteen een flinke schrijfopleiding van meerdere jaren? De keuze is aan jou. Ik raad iedereen aan om eerst enkele korte cursussen te volgen. Zodra je meer zicht hebt op wie je als schrijver bent, kun je kiezen voor een langere opleiding die aan jouw noden tegemoet komt. 

Stiekem voeg ik nog een zesde tip aan mijn lijstje toe: lees veel. Hoe pak je dat aan? Daarover schreef ik dit blogbericht. Hoe meer je leest, hoe meer je weet. Lezen is leuk én je wordt er een betere schrijver van.

Heb je iets aan mijn tips? Laat het me weten. Ik ben ook nieuwsgierig naar jouw ervaringen. Wat is jouw gouden schrijftip?

Meer handleidingen lezen? Klik hier.