Magazine gelezen: nY

Iedereen weet dat het lekkerste deel van de wond altijd het korstje is, het perverse pulken en wiebelen tot nieuwe huid ons begroet en we onszelf weer genezen mogen verklaren. Dat schrijft Nadia de Vries in nY. Als je ziek zijn op die manier bekijkt, lijkt het een noodzakelijk kwaad om als mens te kunnen groeien. Na genezing heb je jezelf, bijna letterlijk, vernieuwd. Een originele en verrassende zienswijze. Daarmee past het stuk van de Vries perfect in de nieuwste nY. In het winternummer daagt de redactie je uit om na te denken over een van de grootste problemen van deze tijd: mentale ziektes.   

De verwaarlozing van het publiek

nY ontstond in 2009 uit een fusie van de tijdschriften yang en freespace Nieuwzuid. yang publiceerde proza en poëzie, Nieuwzuid bracht vooral essays. In nY vind je zowel gedichten als verhalen, beschouwende stukken en kritieken. Voor de missie van het tijdschrift liet de redactie zich door de cultuurfilosoof Walter Benjamin inspireren. Hij schreef ooit: het gaat ‘om wat zich aan de werkelijke actualiteit aan het vormen is onder de onvruchtbare oppervlakte van het modieuze en allernieuwste (…) en dit onder volstrekte verwaarlozing van het publiek, als dat nodig blijkt.’

Fragment uit Don't Let Me Be Lonely van Claudia Rankine

De zieke is een rebel

Lijden aan een mentale ziekte, het zal je maar overkomen. Of juister gezegd: het kan je maar beter niet overkomen. Wie ziek is, werkt of consumeert niet en is van geen waarde voor de kapitalistische maatschappij. Wie ziek is, heeft dat aan zichzelf te danken. Wie wil genezen, krijgt pillen. Die moeten ervoor zorgen dat je zo snel mogelijk opnieuw een economisch rendabel mens wordt. Het schoentje knelt, vindt de redactie van nY.

Voor het winternummer sprak nY zowel nieuwe als gevestigde auteurs aan. Het resultaat is een veelstemmig nummer met bijdragen van onder andere Dominique De Groen, Asha Karami, Claudia Rankine en David Nolens. Wie hun bijdragen leest, komt telkens tot dezelfde conclusie: de zieke is een rebel. Hij tast de grenzen van de conventie af en overschrijdt ze. Wie ziek is, lijkt op een kunstenaar, op iemand die de maatschappij een spiegel voorhoudt. De zieke moet daarvoor niet eens een kunstwerk maken. Het volstaat dat hij bestaat, dat hij zijn eigen onrendabele zelf is. En daar worden sommige mensen erg onrustig van.

Fragment uit het Huis der Ziekten van Nadia de Vries

Het recht op empathie

Dankzij de juiste mix aan bijdragen en auteurs slaagt nY erin een nummer te maken dat literair waardevol én actueel is. Daarmee maakt het tijdschrift haar missie helemaal waar. Dat is geen kleine verdienste. Elk (literair) tijdschrift speelt graag in op de actualiteit en wil het politieke debat beïnvloeden, maar meestal blijft het bij een veelbelovend editoriaal. Toch kan nY me niet van begin tot einde boeien. De grootste pijnpunten zijn de essays. De kwaliteit is wisselvallig. Vaak vind ik ze te lang en te schools.

Met het Huis der Ziekten schreef Nadia de Vries het toegankelijkste essay. In een handvol korte fragmenten pent ze haar belangrijkste momenten als patiënt neer. Als kind vindt de Vries ziek zijn fantastisch: ze moet niet naar de school, kijkt de hele dag tv en laat zich door haar ouders vertroetelen. Op haar tiende bevalt het ziek zijn haar al een stuk minder wanneer een dokter vaststelt dat ze aan een potentieel dodelijk bloedziekte lijdt. In haar puberteit onderneemt ze drie zelfmoordpogingen. Een psychiater verklaart haar officieel ziek, mentaal ziek. Op het begrip dat ze als kind van haar omgeving kreeg, hoeft ze niet meer te rekenen. En dat komt hard aan. Iedereen verdient empathie, besluit de Vries, of de ziekte nu zichtbaar is of niet.

Twee gedichten van Asha Karami

De knieval en het korstje

nY is een buitenbeentje, zoveel is duidelijk. Met de woorden van Benjamin in het achterhoofd vaart de redactie een compromisloze koers. De tekst primeert, de rest is bijzaak. En dat is prima, of toch tot zolang de bijdragen van goed niveau zijn. Op visueel vlak is nY onaantrekkelijk, van de muntgroene cover met enkel de naam van het tijdschrift op tot de wel erg sobere lay-out van het binnenwerk. Niet alle concessies aan de lezer zijn een knieval voor het modieuze of het allernieuwste, lijkt me. Soms is het niet meer dan een korstje waaronder een aantrekkelijker en toegankelijker tijdschrift schuilgaat.

Titel – nY

Verantwoordelijke uitgever – Sarah Posman

Genre – Literair tijdschrift

Taal – Nederlands

Frequentie – 4 keer/jaar

Pagina's – 148

Prijs – 9 euro

Meer reviews lezen? Klik hier.